3D tasarım dünyasında farklı projeler için farklı dosya formatları kullanılır. Oyun geliştirme, animasyon, arttırılmış gerçeklik (AR), sanal gerçeklik (VR) ve 3D baskı gibi alanlarda başarılı olmak için hangi formatı ne zaman kullanmanız gerektiğini bilmek çok önemlidir. Bu yazıda, en yaygın 3D dosya formatlarını ve hangi projelerde kullanılmalarının en uygun olduğunu inceleyeceğiz.
1. OBJ (Wavefront OBJ)
Genel Özellikleri
- Yaygın Kullanım Alanları: 3D modelleme, oyun geliştirme, CGI, mimari görselleştirme
- Desteklenen Veriler: Geometri (vertex, yüzey, UV haritaları)
- Uyumluluk: Blender, 3ds Max, Maya, Cinema 4D, SketchUp gibi birçok yazılım
Avantajları
✔ Geniş uyumluluk ve açık standart ✔ MTL dosyası ile malzeme ve doku bilgisi saklanabilir
Dezavantajları
✖ Animasyon desteği yoktur
✖ Dosya boyutu büyük olabilir
2. FBX (Autodesk FBX)
Genel Özellikleri
- Yaygın Kullanım Alanları: Oyun geliştirme, animasyon, VFX
- Desteklenen Veriler: Geometri, malzemeler, dokular, animasyon, iskelet yapısı
- Uyumluluk: Autodesk ekosistemi (3ds Max, Maya), Unreal Engine, Unity
Avantajları
✔ Animasyon ve karakter rig desteği
✔ Malzeme ve doku bilgilerini tutabilir
Dezavantajları
✖ Kapalı format (Autodesk kontrolünde)
✖ Dosya boyutu çoğu zaman OBJ’ye göre daha büyüktür
3. USDZ (Apple USDZ – Universal Scene Description ZIP)
Genel Özellikleri
- Yaygın Kullanım Alanları: Apple ARKit, arttırılmış gerçeklik (AR)
- Desteklenen Veriler: Geometri, malzemeler, animasyon
- Uyumluluk: Apple ekosistemi (iOS, macOS, Safari)
Avantajları
✔ AR ve VR uygulamaları için optimize edilmiştir
✔ Hafif ve verimli format
Dezavantajları
✖ Apple ekosistemine özel
✖ İçeriği düzenlemek diğer formatlara göre daha zordur
4. GLB / GLTF (GL Transmission Format)
Genel Özellikleri
- Yaygın Kullanım Alanları: WebGL, oyun geliştirme, sanal gerçeklik
- Desteklenen Veriler: Geometri, malzemeler, dokular, animasyon
- Uyumluluk: WebGL, Three.js, Babylon.js, Blender
Avantajları
✔ Hafif ve hızlı render desteği
✔ Web tabanlı uygulamalar için ideal
Dezavantajları
✖ Karmaşık sahnelerde performans sınırlamaları olabilir
✖ Bazı render motorları ile uyumluluk sınırlıdır
5. STL (Stereolithography)
Genel Özellikleri
- Yaygın Kullanım Alanları: 3D baskı, CAD tasarım
- Desteklenen Veriler: Yalnızca geometri
- Uyumluluk: Tüm 3D yazıcılar ve 3D modelleme yazılımları
Avantajları
✔ 3D baskı için endüstri standardı
✔ Basit ve hızlı işleme
Dezavantajları
✖ Malzeme, renk ve doku desteği yoktur
✖ Diğer formatlara göre çok sınırlı veri içerir
Hangi Formatı Ne Zaman Kullanmalısın?
| Format | Kullanım Amacı |
|---|---|
| OBJ | Genel modelleme, yaygın uyumluluk |
| FBX | Animasyon, oyun geliştirme |
| USDZ | Apple AR projeleri |
| GLB / GLTF | WebGL ve hafif dosya ihtiyacı |
| STL | 3D baskı |
Sonuç
Hangi dosya formatını kullanacağınız projenizin amacına bağlıdır. Oyun geliştirme ve animasyon için FBX, WebGL tabanlı projeler için GLTF, Apple ARKit kullanımı için USDZ, genel 3D modelleme için OBJ, 3D baskı için ise STL formatları en iyi seçeneklerdir.
Doğru formatı seçerek projelerinizde maksimum verimlilik ve kalite elde edebilirsiniz!
